ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಸರಕಾರವು ಮತ್ತೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟಿದೆ. ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯದ ಉನ್ನತಿಗಾಗಿ ಈಗಾಗಲೇ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಭೋಜನ ಯೋಜನೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ, LKG (ಹಿರಿಯ ಬಾಲವಾಡಿ) ತರಗತಿಯ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ವಿತರಣೆ ಮಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ಈ ಮಹತ್ವದ ಯೋಜನೆ 2025-26 ನೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಅಜೀಮ್ ಪ್ರೇಮ್‌ಜಿ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಇಂದಿನಿಂದಲೇ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿದೆ.

ಯೋಜನೆಯ ಹಿನ್ನಲೆ

2025-26 ನೇ ಸಾಲಿನ ರಾಜ್ಯ ಬಜೆಟ್ ಭಾಷಣದ “ಕಂಡಿಕೆ-106”ರಲ್ಲಿ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶ, ಶಾಲಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿವಂತ ಪೀಳಿಗೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದು.

ಈಗಾಗಲೇ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ 53 ಲಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಉಪಹಾರ ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ವಾರಕ್ಕೆ ಎರಡು ದಿನ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇದೀಗ ಇದನ್ನು ವಾರಕ್ಕೆ ಆರು ದಿನಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ₹1,500 ಕೋಟಿ ರೂ ವೆಚ್ಚ ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿದೆ.

ಮಹತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು

ವಿಭಾಗ	ಹಿಂದಿನ ಯೋಜನೆ	ಹೊಸ ಯೋಜನೆ
ಪಾಠಶಾಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು	1 ರಿಂದ 10 ನೇ ತರಗತಿ	LKG ರಿಂದ 10 ನೇ ತರಗತಿ
ಆಹಾರ ವಿತರಣೆ ದಿನಗಳು	ವಾರದಲ್ಲಿ 2 ದಿನ	ವಾರದಲ್ಲಿ 6 ದಿನ
ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರ	ಮೊಟ್ಟೆ ಅಥವಾ ಬಾಳೆಹಣ್ಣು	ಮೊಟ್ಟೆ, ಬಾಳೆಹಣ್ಣು, ಶೇಂಗಾ ಚಿಕ್ಕಿ
ಯೋಜನೆ ವೆಚ್ಚ	₹600-700 ಕೋಟಿ	₹1,500 ಕೋಟಿ
ಸಹಕಾರ ಸಂಸ್ಥೆ	ಸರ್ಕಾರ ಮಾತ್ರ	ಅಜೀಮ್ ಪ್ರೇಮ್‌ಜಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ

ಪೌಷ್ಠಿಕತೆಯ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಏಕೆ.?

ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಹುತೇಕ ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುವ ಮಕ್ಕಳು ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳಿಂದ ಬಂದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ತಾವು ಪ್ರತಿದಿನ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಮನೆಗಳಿಂದಲೇ ಪಡೆಯಲಾಗದ ಸ್ಥಿತಿಯಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಹಿಗ್ಗಳಿಕೆ, ರಕ್ತಹೀನತೆ, ಮೂಳೆ ದೌರ್ಬಲ್ಯ, ಮತ್ತು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ತಕ್ಷಣ ಹೆಣಗುವ ಮುಂತಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತಿವೆ.

ಅದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಮೊಟ್ಟೆ, ಬಾಳೆಹಣ್ಣು, ಶೇಂಗಾ ಚಿಕ್ಕಿ ಮೊದಲಾದ ಪೌಷ್ಠಿಕಾಂಶಗಳ ವಿತರಣೆ ಅತ್ಯಂತ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ. ಇದು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾದ ಮಕ್ಕಳನ್ನಷ್ಟೇ, ಬುದ್ಧಿವಂತ ಮತ್ತು ಏಕಾಗ್ರತೆಯುಳ್ಳ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಹಾಯಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಮುಖ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ

ಈ ಯೋಜನೆ ಪ್ರಥಮ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬಡಾವಣೆಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾದ:

• ಬೀದರ್
• ಬಳ್ಳಾರಿ
• ಕಲಬುರಗಿ
• ಕೊಪ್ಪಳ
• ರಾಯಚೂರು
• ಯಾದಗಿರಿ
• ವಿಜಯಪುರ

ಇತ್ಯಾದಿ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದೆ. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ LKG ರಿಂದ 8ನೇ ತರಗತಿವರೆಗೆ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ 46 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಪೂರಕ ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುನ್ನೋಟ – ಕಳೆದ ಎರಡು ಸಾಲಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ

ಸಾಲು	ನಿರ್ಧಾರ	ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು
2021-22	ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಉಪಹಾರ ಯೋಜನೆ	ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಮೋದನೆ
2022-23	ಪೂರಕ ಪೌಷ್ಠಿಕಾಂಶ ವಿತರಣೆ	1 ರಿಂದ 8ನೇ ತರಗತಿಗೆ ಮೊಟ್ಟೆ / ಬಾಳೆಹಣ್ಣು
2023-24	ವಿಸ್ತರಿತ ಆಹಾರ ಯೋಜನೆ	80 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಶೇಂಗಾ ಚಿಕ್ಕಿ / ಮೊಟ್ಟೆ / ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ವಿತರಣೆ
2025-26	ವಾರಕ್ಕೆ 6 ದಿನ ಆಹಾರ	LKG ಸೇರಿಸಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ವಿಸ್ತರಣೆ

ಯೋಜನೆಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಈ ಯೋಜನೆಯ ಸುಚಾಲಿತ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ:

• ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿಯೂ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆ ತೆರೆಯಲಾಗುವುದು.
• ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರ ವಿತರಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಖರ್ಚುಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಶಾಲಾ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಮಿತಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗಲಿದೆ.
• ಆಹಾರದ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಪೋಷಕರ ಸಮಿತಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಪಂಚಾಯತ್ ಸದಸ್ಯರು, ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸಮಿತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗುವುದು.

ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು

ಅಜೀಮ್ ಪ್ರೇಮ್‌ಜಿ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಈ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ಒಂದು ಭರವಸೆ ನೀಡುವ ಸಂಗತಿ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದಲೂ ಈ ಯೋಜನೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಪೋಷಕರೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದ್ದು ಹೀಗೆ:

“ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಈಗ ಮೊಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ಸಿಗುತ್ತೆ ಅಂತ ತಲೆನೋವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದೆ. ಇದು ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೂ ಒಳ್ಳೆಯದು.”

ಮುಕ್ತಾಯ

ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಹೆಜ್ಜೆ ಮಕ್ಕಳ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ರಚಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲಿದೆ. ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರವು ಉತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. LKG ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿ ತನಕದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಈ ಸೇವೆ ದೊರಕುತ್ತಿರುವುದು ಪೋಷಕರು, ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ತಜ್ಞರಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಇಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳು ಕೇವಲ ಮಕ್ಕಳ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಬಡತನ ನಿವಾರಣೆ, ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಉನ್ನತಿಗೆ ಸಹ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.